Lateran i Bazylika Św. Jana
Lateran powstał na miejscu pałacu rzymskiej rodziny Lateranów. Stanął tu w IV wieku zespół pałacowo-kościelny ufundowany przez cesarza Konstantyna Wielkiego na gruntach pałacu. Najważniejszym obiektem jest Bazylika Św. Jana na Lateranie.
Zbydowano kościół pw. Chrystusa Zbawiciela, który zmieniał nazwę na kościół św. Jana Chrzciciela, a potem św. Jana Ewangelisty. Arcybazylika św. Jana na Lateranie, jedna z czterech bazylik większych, jest katedrą biskupa Rzymu, czyli papieża. To, że świątynia jest katedrą papieży – biskupów Rzymu i zwierzchników całego Kościoła podkreśla napis Omnium Ecclesiarum Urbis et Orbis Mater et Caput (Matka i głowa wszystkich kościołów miasta i świata).
Pałac Lateranów i kościół cesarz podarował papieżom. Urzędowali oni tu do roku 1308. Potem papieże przenieśli się do Watykanu. Wtedy też pałac i kościół spłonęły, później zostały odbudowane. W Pałacu na Lateranie było pięć Soborów laterańskich.
Fasada głównego wejścia jest projektu Alessandro Galilei w stylu klasycznym (ukończona w roku 1733). Na fasadzie jest też rzeźba Chrystusa ustawioną w centralnej części otoczona piętnastoma figurami doktorów Kościoła. Wejście do bazyliki prowadzi z szerokiego narteksu, czyli podcienia otaczającego dziedziniec przed kościołem, pierwowzoru kruchty. Wnętrze jest pięcionawowe.
Środkowe drzwi przeniesiono z Kurii przy Forum Romanum, te z prawej to Święta Brama, a po lewej jest rzeźba ukazująca Konstantyna przeniesiona z term jego imienia. Wewnątrz znajdują się freski (m.in. Giotta), posągi 12 apostołów, posadzka w stylu szkoły Cosmatich (arte cosmatesca), sufit zdobiony herbami papieży, ołtarz główny z gotyckim baldachimem, płyta nagrobna Marcina V, mozaika w absydzie ukazująca Krzyż Święty oraz postacie Matki Boskiej i papieża Mikołaja IV. Są też późnorenesansowy ołtarz Najświętszego Sakramentu oraz groby papieży i kardynałów. Ciekawe są klasztorne krużganki oraz kaplice w Bazylice na Lateranie.
Przy kościele jest też dawna kaplica papieska Sancta sanctorum z obrazem Chrystusa Acheiropoieton. Miał go malować święty Łukasz wraz z aniołami. Dzieło widać przez okratowane okienko. Dojdziesz do niego Świętymi Schodami (łac. Scala Santa), które trafiły tu w 326 r. z Jerozolimy z pałacu Poncjusza Piłata. Obecnie schody w kaplicy San Lorenzo pokryte są drewnianą okładziną i można nimi wchodzić wyłącznie na kolanach.
Na placu San Giovanni in Laterano przykuwa uwagę egipski obelisk wysoki na 31 metrów (a z cokołem 47 metrów). Przeniesiono go tu sprzed Circus Maximus.
