Kapitol
Kapitol to jeden z symboli stolicy Włoch. Ma dwa wierzchołki, oba w Rzymie. Kapitol (łac. Mons Capitolinus) pochodzi od słowa caput (głowa). Podczas budowania świątyni na wzniesieniu odkryto bowiem czaszkę. Znajduje się na północny zachód od Palatynu i Forum Romanum.
Tu kończyła się starożytna Via Sacra, znajdowały się twierdzą i sanktuarium – świątynia bóstw Jowisza Kapitolińskiego, Junony i Minerwy wzniesiona przez Tarkwiniusza Starszego i poświęcona przez konsula Marcusa Horatiusa. W środku były księgi sybillińskie. Ofiary w niej składali nowi konsulowie i wodzowie po zwycięskich bitwach.
W późniejszych latach na wzgórzu powstał plac Kapitoliński, a wokół niego pałac Senatorski, Nowy Pałac i reprezentacyjne schody.
Plac Kapitoliński wyłożony jest teraz kostką kamienną – białe kamienie ułożono w gwiazdę, tłem są ciemne kamienie. W środku gwiazdy stoi pomnik Marka Aureliusza na koniu. Dwie rzeźby lwów z czarnego bazaltu strzegą wejścia łagodniejszego (tzw. Cordonata). W połowie schodów jest pomnik Coli di Rienzo zamordowanego tu w 1354 r. Na szczycie schodów są rzeźby Dioskurów – Kastora i Polluksa.
Tam, gdzie dziś jest pałac Senatorski, niegdyś stało tabularium, czyli archiwum z ważnymi dokumentami i aktami prawnymi, zwykle spisanymi na tabliczkach lub zwojach papirusu i pergaminu. Taras za pałacem Senatorskim to doskonały punkt widokowy na Forum Romanum.
Jest tu też budynek Nowego Pałacu (Palazzo Nuovo). Od 1981 roku jest w nim oryginał pomnika Marka Aureliusza. Na placu ustawiono jego kopię. Przed pałacem Senatorskim, w którym działa Rada Miejska, są: posąg Minerwy, dwie leżące postacie uosabiające Nil ze sfinksem i Tyber z wilczycą. Nad pałacem jest wieża zegarowa.
Co ciekawe, zwyczajowo w dawnych czasach wznoszono budynki wyłącznie frontem w kierunku Forum Romanum. Na Kapitolu były też inne mniejsze świątynie i ołtarze. Skała Tarpejska za republiki rzymskiej była miejscem straceń.
Historia Kapitolu
Część zabudowań na przestrzeni wieków płonęła, po czym była odbudowywana. Pasterze wypasali niegdyś tutaj owce, a w 1143 roku z kolei przeniesiono tu zarząd miejski Republiki Rzymskiej. Wzniesiono pałac Senatorski i przeznaczony dla sądu pałac Konserwatorów Palazzo dei Conservatori.
W VI wieku zbudowano kościół Świętej Marii Kapitolińskiej (Santa Maria in Capitolio) na miejsce świątyni Junony. W X wieku benedyktyni zbudowali obok swoje opactwo. W 1250 r. przebudowano go i otrzymał nazwę Bazyliki Matki Bożej Ołtarza Niebiańskiego (Santa Maria in Aracoeli). Są tu kolumny ze starożytnych budowli, a pozłacany sufit jest z XVI wieku. Słynna jest figurka Santo Bambino – Dzieciątka Jezus.
W 1471 roku Sykstus IV umieścił w pałacu Konserwatorów część zbiorów z Pałacu Laterańskiego. Tak powstało Muzeum Kapitolińskie. W 1348 roku od strony Placu Weneckiego poprowadzono 123 schody. W 1536 roku Michał Anioł przebudował plac Kapitoliński (wł. Piazza del Campidoglio) do kształtu trapezu.
Gęsi kapitolińskie – legenda
Podczas najazdu Galów z doliny Padu w roku 390 p.n.e. postanowili oni zdobyć Kapitol po zmierzchu. Obrońcy wzgórza byli zmęczeni i spali. Z pomocą miały przyjść gęsi, ptaki bogini Junony, które ostrzegły wojów. Udało się odeprzeć atak i wyprzeć Galów z Rzymu. Rzymianie ponieśli jedną z gęsi w lektyce.
